Choroby jamy ustnej – częsty problem, którego nie widać

Choroby jamy ustnej są powszechne – dotykają 3,9 miliarda ludzi na świecie. Na szczęście dzięki postępowi wiedzy oraz nowoczesnym technologiom możemy wielu z nim zapobiegać, a w przypadku wystąpienia problemu – podjąć skuteczne leczenie.

Do najczęściej występujących chorób jamy ustnej na świecie należą: próchnica zębów, zapalenia przyzębia (choroby dziąseł i tkanek otaczających ząb) oraz utrata zębów.

Próchnica jest chorobą zębów, a choroba przyzębia dotyczy (jak wskazuje jej nazwa) tkanek otaczających ząb i stykających się z nim w okolicy szyjki zęba, czyli: dziąsła, ozębnej, przylegającej kości wyrostka zębodołowego i cementu korzeniowego.

Czynniki ryzyka próchnicy:

  1. Czynniki, na które nie mamy wpływu: wiek, czynniki genetyczne (np. budowa szkliwa).
  2. Modyfikowalne czynniki ryzyka: 
    • mikrobiom jamy ustnej i obecność w nim bakterii próchnicotwórczych;
    • utrzymywanie się biofilmu bakteryjnego na powierzchni zębów w postaci płytki nazębnej;
    • dieta – częstość i ilość spożywanych pokarmów, ich konsystencja, skład i rodzaj spożywanych węglowodanów;
    • obniżone wydzielanie śliny;
    • niewłaściwe zachowania zdrowotne dotyczące higieny jamy ustnej (utrzymanie jej optymalnego poziomu) oraz odżywiania, stosowanie używek i inne zachowania antyzdrowotne;
    • jakość wody pitnej (zawartość jonów fluoru w wodzie);
    • miejsce zamieszkania – czynniki środowiskowe (np. zanieczyszczenie powietrza);
    • czynniki społeczno-ekonomiczne – wykształcenie, dochód, zawód;
    • dostęp do opieki zdrowotnej, opieki stomatologicznej oraz programów zdrowotnych (programów profilaktycznych).

Czynniki ryzyka zapalenia przyzębia:

  1. Czynniki ryzyka, na które nie mamy wpływu:
    • wiek (kumulowanie się różnych czynników ryzyka);
    • płeć (częściej chorują mężczyźni);
    • czynniki genetyczne.
  1. Czynniki ryzyka, na które mamy wpływ:
    • biofilm bakteryjny występujący na powierzchni korzenia zęba i obecność w nim drobnoustrojów, wywołujących stan zapalny;
    • obecność płytki nazębnej;
    • uzależnienie od palenia tytoniu;
    • nadmierne spożycie alkoholu;
    • niewłaściwie kontrolowana cukrzyca i stan przedcukrzycowy, otyłość i zespół metaboliczny, osteoporoza;
    • niedobór mikroelementów w pożywieniu (np. wapnia);
    • stres i sposób radzenia sobie ze stresem;
    • czynniki społeczno-ekonomiczne – wykształcenie, dochód, zawód;
    • dostęp do opieki zdrowotnej, opieki stomatologicznej oraz programów zdrowotnych (programów profilaktycznych).
art11

Źródło: Stomatologia społeczna. Redakcja: Krystyna Pawlas, Tomasz Konopka. Wydawnictwo: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

czytaj więcej