Skąd bierze się próchnica
Czym jest próchnica?
Próchnica to dynamiczna, wieloczynnikowa chorobą, w której zniszczenie (tzw. demineralizacja) twardych tkanek zębów postępuje szybciej niż ich naprawa (tzw. remineralizacja).
Jak powstaje próchnica?
W jamie ustnej znajduje się wiele kolonii różnych bakterii, które, gdy jesteśmy zdrowi, pozostają z organizmem w równowadze i nie wywołują zaburzeń zdrowia jamy ustnej.
Gdy spożywamy posiłki – jemy i pijemy – bakterie gromadzą się i tworzą na zębach tzw. biofilm (znany jako płytka nazębna). Płytka nazębna najczęściej i najłatwiej tworzy się tam, gdzie powierzchnia zęba lub zębów nie jest gładka – np. w bruzdach, szczelinach, wokół wypełnień lub w przestrzeni pomiędzy zębami i wzdłuż linii dziąseł. W płytce nazębnej bytują bakterie, które przerabiają węglowodany i inne cukry (np. skrobię) ze spożywanej przez nas żywności w kwasy, które atakują szkliwo zębów, prowadząc do demineralizacji.
Jeśli demineralizacja postępuje szybciej niż remineralizacja, to mamy do czynienia z powstawaniem próchnicy.
Stadia powstawania próchnicy
- Początkowe stadium próchnicy.
Kwasy zaczynają rozpuszczać minerały w twardej warstwie szkliwa pokrywającej ząb, powodując jego uszkodzenie. W przypadku wczesnego wykrycia i podjęcia leczenia naprawczego, proces powstawania próchnicy na tym etapie może zostać odwrócony.
- Umiarkowane stadium próchnicy.
W miarę oddziaływania kwasu na tkanki zęba mogą tworzyć się mikroskopijne wgłębienia na powierzchni szkliwa, a następnie szybko powiększać się, obejmując i uszkadzając głębsze warstwy zęba – zębinę. Ten etap rozwoju próchnicy jest szczególnie ryzykowny dla odsłoniętych korzeni zębów, ponieważ są one pokryte cienką warstwą cementu (a nie szkliwem) i dlatego są bardzo podatne na próchnicę.
- Zaawansowane stadium próchnicy.
Kiedy zewnętrzne warstwy tkanek twardych zębów są uszkodzone, kwas może przeniknąć głębiej. W miarę, jak zębina i szkliwo rozpadają się, powstaje widoczny ubytek. W przypadku braku podjęcia leczenia ubytek w zębinie będzie się nadal pogłębiał i w końcu sięgnie do najbardziej wewnętrznie położonej warstwy zęba – miazgi, w której zlokalizowane są włókna nerwowe. Może to prowadzić do silnego bólu i konieczności leczenia specjalistycznego, np. leczenia kanałowego.
Stadia powstawania próchnicy
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na całym świecie 60-90% dzieci w wieku szkolnym i prawie 100% dorosłych ma ubytki próchnicowe.
W rzeczywistości próchnica zębów jest najczęstszą, aczkolwiek możliwą do uniknięcia chorobą przewlekłą na świecie, a mimo to pozostaje ona w dużej mierze nieleczona.
Co może się wydarzyć, jeśli nie leczymy próchnicy?
Negatywne skutki nieleczonej próchnicy mogą wpływać na prawie każdy aspekt codziennego życia powodując:
- ból i dyskomfort, które mogą prowadzić do nieobecności w szkole, pracy i do zaniedbywania aktywności towarzyskiej,
- stres finansowy wynikający z kosztownego leczenia przy zaawansowanym stadium próchnicy.
Konsekwencją nieleczonej próchnicy jest skomplikowane i długotrwałe leczenie, a podjęte zbyt późno może prowadzić nawet do utraty zęba. Nieleczona próchnica może prowadzić do stanów zapalnych miazgi, a te mogą mieć przykre skutki ogólnoustrojowe. Odpowiadające za proces zapalny bakterie mogą przedostać się do krwiobiegu, powodując choroby ogólnoustrojowe, takie jak np. zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerek czy nawet sepsę.
Czy próchnicy można zapobiegać?
W jamie ustnej panuje swoista równowaga pomiędzy procesami demineralizacji i remineralizacji. Zachowanie równowagi między procesem demineralizacji, a naturalnymi procesami wspomagającymi remineralizację w jamie ustnej lub planowanymi działaniami profilaktycznymi, pomaga zapobiegać powstawaniu ubytków.
Najważniejsze działania to:
- Utrzymywanie równowagi w jamie ustnej poprzez szczotkowanie zębów dwa razy dziennie w celu redukcji odkładania się płytki nazębnej.
- Minimalizowanie ilości kwasu wytwarzanego przez bakterie płytki nazębnej poprzez zmniejszenie częstotliwości spożywania pokarmów słodkich i zawierających skrobię.
- Wzmocnienie zębów poprzez stosowanie pasty z fluorem w celu wzmocnienia i remineralizacji szkliwa zębów.
- Zwiększenie ochrony poprzez regularne wizyty kontrolne u dentysty i indywidualne porady, dotyczące dalszych środków zapobiegawczych, które można wdrożyć w celu ochrony swoich zębów.
Co jest sygnałem ostrzegawczym?
Wczesne stadia próchnicy są często bezbolesne i można je zidentyfikować jedynie podczas regularnych kontrolnych badań stomatologicznych. Jeśli odczuwasz ból lub dyskomfort podczas spożywania gorących, zimnych lub słodkich pokarmów lub napojów, koniecznie skontaktuj się ze swoim dentystą.
czytaj więcej
Weź udział w programie
[wpforms id=”386″ title=”false”]
Opiekun Rekrutacji
